Chứng chỉ quỹ là gì? Lưu ý khi đầu tư chứng chỉ quỹ cho người mới

Trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng phát triển, chứng chỉ quỹ đã trở thành một lựa chọn đầu tư phổ biến cho cả người mới lẫn nhà đầu tư có kinh nghiệm. Tuy không cần nhiều kiến thức chuyên sâu như chứng khoán, nhưng việc hiểu rõ chứng chỉ quỹ là gì và những yếu tố liên quan là điều kiện tiên quyết giúp bạn đầu tư hiệu quả và an toàn. Cùng Vietcap tìm hiểu về chứng chỉ quỹ và những lưu ý khi bắt đầu tham gia đầu tư chứng chỉ quỹ nhé

Chứng chỉ quỹ là gì?

Chứng chỉ quỹ là một loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu phần vốn góp của nhà đầu tư trong một quỹ đầu tư đại chúng. Khi bạn mua chứng chỉ quỹ, nghĩa là bạn đang góp vốn vào quỹ đầu tư, quỹ này được quản lý bởi các chuyên gia tài chính có kinh nghiệm. Họ sẽ thay bạn phân bổ vốn vào các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản,v.v nhằm tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

Đơn giản hơn, quỹ đầu tư này được thành lập từ sự góp vốn của nhiều nhà đầu tư khác nhau, sau đó sẽ có một chứng chỉ làm bằng chứng xác thực, khi quỹ đầu tư này có lợi nhuận, sẽ tiến hành chia theo tỷ lệ vốn đã góp ban đầu. Bạn sẽ trở thành cổ đông gián tiếp của một danh mục đầu tư được quản lý chuyên nghiệp. Đây là cách giúp nhà đầu tư không cần trực tiếp chọn mua cổ phiếu, trái phiếu mà vẫn có thể hưởng lợi từ thị trường tài chính.

Mệnh giá chứng chỉ quỹ chào báo ra công chúng là 10 nghìn đồng (Trích trong Luật Chứng khoán năm 2019)

Các loại chứng chỉ quỹ

Chứng chỉ quỹ là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu một phần vốn trong quỹ đầu tư. Việc hiểu rõ từng loại chứng chỉ quỹ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định phù hợp với chiến lược và mức độ chấp nhận rủi ro của mình. Hiện nay, trên thị trường có ba loại chứng chỉ quỹ chính, bao gồm:

Chứng chỉ quỹ mở

Chứng chỉ quỹ mở thuộc loại quỹ đầu tư không giới hạn số lượng nhà đầu tư và không giới hạn thời gian hoạt động. Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán chứng chỉ quỹ bất cứ lúc nào thông qua công ty quản lý quỹ, với mức giá được tính dựa trên giá trị tài sản ròng (NAV) của quỹ tại thời điểm giao dịch.

Chứng chỉ quỹ mở có tính thanh khoản cao, cho phép nhà đầu tư rút vốn bất cứ lúc nào một cách linh hoạt. Quỹ thường đầu tư vào danh mục đa dạng gồm cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi, giúp chiến lược đầu tư trở nên linh hoạt và phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân chưa có nhiều kiến thức chuyên sâu về thị trường tài chính nhưng mong muốn đầu tư dài hạn và an toàn.

Bên cạnh đó, việc được quản lý chuyên nghiệp bởi các công ty quản lý quỹ giúp tối ưu hóa lợi nhuận theo chiến lược trung và dài hạn, đồng thời giảm thiểu rủi ro nhờ phân tán đầu tư hợp lý.

Chứng chỉ quỹ mở

Chứng chỉ quỹ đóng

Chứng chỉ quỹ đóng được phát hành trong một khoảng thời gian nhất định, và sau đó quỹ đóng lại - không tiếp nhận thêm nhà đầu tư mới cũng như không cho phép rút vốn trực tiếp trước kỳ hạn kết thúc. Tuy nhiên, nhà đầu tư có thể mua bán lại chứng chỉ quỹ đóng trên sàn chứng khoán, tương tự như cổ phiếu.

Chứng chỉ quỹ đóng có đặc điểm là không cho phép nhà đầu tư rút vốn trước hạn, trừ khi bán lại trên thị trường thứ cấp. Giá giao dịch của loại chứng chỉ này phụ thuộc vào cung cầu trên thị trường, nên có thể không phản ánh đúng giá trị tài sản ròng (NAV).

Quỹ đóng thường đầu tư vào các tài sản có tính thanh khoản thấp hoặc chu kỳ đầu tư dài như bất động sản, hạ tầng, hoặc cổ phiếu vốn hóa nhỏ. Nhờ đặc điểm này, quỹ đóng có khả năng sinh lời cao hơn nhờ chiến lược đầu tư dài hạn, ít bị biến động giá ngắn hạn và phù hợp với nhà đầu tư kiên nhẫn theo đuổi mục tiêu lâu dài.

Chứng chỉ quỹ ETFs (Exchange Traded Funds)

ETF là quỹ đầu tư mô phỏng theo một chỉ số cụ thể (như VN30, S&P500) và chứng chỉ quỹ ETF được niêm yết trên sàn giao dịch, có thể mua bán như cổ phiếu.

Chứng chỉ quỹ ETF (Exchange Traded Fund) nổi bật với tính minh bạch cao, nhờ danh mục đầu tư mô phỏng theo chỉ số cụ thể nên nhà đầu tư luôn nắm rõ được tài sản quỹ đang nắm giữ. ETF còn có tính thanh khoản tốt vì được niêm yết trên sàn, cho phép mua bán linh hoạt như cổ phiếu.

Do vận hành theo mô hình thụ động, chi phí quản lý của ETF thường thấp hơn so với các quỹ chủ động. Đây là lựa chọn lý tưởng cho nhà đầu tư yêu thích chiến lược đầu tư thụ động, muốn đa dạng hóa danh mục chỉ trong một giao dịch và tận dụng cơ hội mua bán linh hoạt trong ngày.

=>> Có thể bạn muốn biết: Phân biệt quỹ ETF và quỹ mở: Đâu là lựa chọn tối ưu?

Lợi ích của việc đầu tư vào chứng chỉ quỹ

Đầu tư chứng chỉ quỹ đang ngày càng được ưa chuộng tại Việt Nam nhờ vào sự tiện lợi, an toàn và hiệu quả. Hình thức góp vốn vào quỹ đầu tư này phù hợp với cả người mới lẫn những ai muốn đa dạng hóa danh mục mà không cần trực tiếp theo dõi thị trường mỗi ngày.

An toàn hơn so với đầu tư cá nhân

Một trong những ưu điểm lớn nhất khi sở hữu chứng chỉ quỹ là tính an toàn cao hơn so với việc tự đầu tư. Thay vì phải tự ra quyết định mua bán cổ phiếu, trái phiếu hay tài sản tài chính khác, bạn ủy thác việc đầu tư cho đội ngũ chuyên gia của quỹ.

Các chuyên gia này có nhiều năm kinh nghiệm trong việc phân tích vĩ mô, đánh giá doanh nghiệp, định giá tài sản và kiểm soát rủi ro. Họ áp dụng những chiến lược đã được kiểm chứng để tối ưu lợi nhuận cho nhà đầu tư. Điều này giúp giảm thiểu những sai lầm cá nhân do thiếu kinh nghiệm hoặc cảm xúc chi phối.

Chứng chỉ quỹ là gì? Lợi ích khi đầu tư chứng chỉ quỹ

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Đầu tư vào chứng chỉ quỹ mở hoặc quỹ ETFs đồng nghĩa với việc bạn đang gián tiếp sở hữu một danh mục tài sản đa dạng. Các quỹ thường phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản như:

Cổ phiếu của các công ty lớn, vừa và nhỏ
Trái phiếu chính phủ và doanh nghiệp
Tiền gửi ngân hàng
Các sản phẩm đầu tư khác như hàng hóa, bất động sản.

Việc đa dạng hóa giúp giảm rủi ro tổng thể, vì nếu một tài sản giảm giá, các tài sản khác vẫn có thể tăng và bù đắp lại. Đây là một trong những nguyên tắc đầu tư thông minh mà không phải cá nhân nào cũng có thể tự thực hiện được nếu không có nguồn vốn lớn.

Quản lý chuyên nghiệp

Khác với việc đầu tư tự phát, khi bạn mua chứng chỉ quỹ, bạn đang tham gia vào một hệ thống đầu tư được quản lý bài bản và minh bạch.

Đội ngũ quản lý quỹ không chỉ giỏi về chuyên môn, mà còn được hỗ trợ bởi hệ thống công nghệ, dữ liệu thị trường và cơ chế kiểm soát rủi ro chuyên sâu. Các quỹ hoạt động dưới sự giám sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và phải công bố thông tin định kỳ, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm cao với nhà đầu tư.

Ngoài ra, các quỹ còn có quy trình kiểm toán độc lập hàng năm và báo cáo hiệu suất đầu tư định kỳ. Điều này giúp bạn có thể theo dõi kết quả đầu tư rõ ràng, không cần phải lo lắng vì thiếu kiến thức hoặc không có thời gian giám sát.

=>> Xem thêm: Cẩm nang chứng khoán cơ bản dành cho người mới bắt đầu

Quá trình đầu tư vào chứng chỉ quỹ

Đầu tư vào chứng chỉ quỹ là một giải pháp đơn giản, hiệu quả dành cho những ai muốn tham gia thị trường tài chính mà không cần nhiều kiến thức chuyên sâu. Dưới đây là quy trình cụ thể để bạn dễ dàng bắt đầu.

Các bước mua chứng chỉ quỹ

Dưới đây là các bước đơn giản để bắt đầu đầu tư vào chứng chỉ quỹ một cách hiệu quả.

Lựa chọn quỹ phù hợp: Xác định mục tiêu đầu tư, tìm hiểu hiệu suất và phong cách quản lý quỹ.
Mở tài khoản đầu tư: Thực hiện tại công ty quản lý quỹ hoặc qua các nền tảng trung gian như Finhay, Infina.
Nộp tiền và đăng ký mua: Chuyển tiền vào tài khoản và chọn quỹ cần đầu tư.
Nhận chứng chỉ quỹ: Sau 1-3 ngày, số lượng chứng chỉ sẽ được xác nhận theo NAV tại thời điểm mua.
Theo dõi hiệu quả đầu tư: Dựa vào NAV, báo cáo lợi nhuận và thông tin từ công ty quản lý quỹ.

Thời gian nắm giữ chứng chỉ quỹ

Mặc dù có thể bán chứng chỉ quỹ bất cứ lúc nào (với quỹ mở hoặc ETFs), nhưng thời gian nắm giữ lý tưởng là từ 1 năm trở lên.

Lý do là vì thị trường tài chính thường tăng trưởng tốt trong dài hạn khi đó chi phí giao dịch, thuế và biến động ngắn hạn được giảm thiểu. Các quỹ đầu tư thường có chiến lược dài hạn, lợi nhuận sẽ rõ ràng hơn sau một chu kỳ kinh tế.

Cách theo dõi hiệu suất chứng chỉ quỹ

Để biết hiệu quả đầu tư của bạn ra sao, hãy theo dõi các thông tin sau:

Giá trị tài sản ròng (NAV): Là giá trị 1 chứng chỉ quỹ tại thời điểm hiện tại. NAV tăng nghĩa là quỹ đang có lãi.
Tỷ suất sinh lời (%): Các quỹ thường công bố hiệu suất theo tuần, tháng, quý và năm.
Báo cáo đầu tư: Công ty quản lý quỹ sẽ cung cấp báo cáo định kỳ về danh mục đầu tư, tỷ lệ phân bổ tài sản, biến động thị trường và kế hoạch sắp tới.

Chi phí liên quan đến chứng chỉ quỹ

Khi đầu tư chứng chỉ quỹ, ngoài việc tìm hiểu về lợi nhuận và hiệu suất, nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý đến các loại chi phí phát sinh trong suốt quá trình đầu tư. Những khoản phí này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi suất ròng và cần được xem xét kỹ lưỡng.

Phí quản lý

Đây là khoản phí cố định hàng năm mà nhà đầu tư phải trả cho công ty quản lý quỹ để duy trì các hoạt động quản trị danh mục đầu tư. Mức phí này thường dao động từ 1% đến 2%/năm trên tổng giá trị tài sản của quỹ. Phí được khấu trừ trực tiếp từ NAV (giá trị tài sản ròng) nên dù nhà đầu tư không thấy rõ ràng, nó vẫn ảnh hưởng đến hiệu suất đầu tư cuối cùng.

Phí giao dịch

Phí giao dịch được áp dụng khi nhà đầu tư mua hoặc bán chứng chỉ quỹ, đặc biệt phổ biến đối với quỹ mở. Mức phí này có thể dao động từ 0.25% đến 1% tùy chính sách từng công ty quản lý. Một số đơn vị miễn phí mua vào nhưng thu phí khi bán ra nếu nhà đầu tư rút vốn sớm hơn thời gian tối thiểu (thường là 1 năm). Việc rút vốn sớm cũng có thể bị tính thêm phí xử lý.

Phí thành lập và phát hành

Phí này thường xuất hiện trong giai đoạn phát hành chứng chỉ lần đầu, chủ yếu áp dụng cho quỹ đóng hoặc các quỹ mới thành lập. Mục đích của khoản phí này là để chi trả cho các hoạt động như đăng ký pháp lý, tư vấn pháp luật, tiếp thị và phân phối. Phí thành lập chỉ tính một lần trong giai đoạn đầu, không ảnh hưởng đến các giao dịch sau này.

Một số thông tin hữu ích:

Những rủi ro khi đầu tư vào chứng chỉ quỹ

Dù chứng chỉ quỹ là kênh đầu tư tương đối an toàn và phù hợp với nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là những người không có thời gian theo dõi thị trường, nhưng vẫn tiềm ẩn một số rủi ro cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định rót vốn.

Rủi ro thị trường

Chứng chỉ quỹ được đầu tư vào các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, tiền gửi. Do đó, giá trị của chứng chỉ quỹ sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các biến động trên thị trường tài chính, bao gồm:

Sự tăng giảm của chỉ số chứng khoán trong và ngoài nước.
Biến động lãi suất ngân hàng và chính sách tiền tệ.
Các yếu tố kinh tế vĩ mô như lạm phát, tăng trưởng GDP.
Tác động từ các biến cố chính trị, thiên tai hoặc khủng hoảng toàn cầu.

Khi thị trường giảm mạnh, giá trị tài sản ròng (NAV) của quỹ cũng sụt giảm, dẫn đến khoản lỗ cho nhà đầu tư.

Rủi ro thanh khoản

Không phải loại chứng chỉ quỹ nào cũng có thể mua bán linh hoạt. Cụ thể:

Quỹ mở cho phép nhà đầu tư bán lại chứng chỉ bất kỳ lúc nào theo giá NAV.
Quỹ đóng lại không cho phép rút vốn trước hạn mà chỉ có thể bán lại chứng chỉ trên sàn chứng khoán nếu có người mua.

Trong trường hợp thị trường không có thanh khoản, nhà đầu tư có thể phải bán lỗ hoặc không thể bán được chứng chỉ khi cần tiền. Điều này đặc biệt quan trọng với những nhà đầu tư cần vốn linh hoạt trong ngắn hạn.

Rủi ro từ quản lý quỹ

Một trong những yếu tố then chốt quyết định hiệu quả đầu tư của chứng chỉ quỹ là năng lực và chiến lược của đội ngũ quản lý quỹ. Các rủi ro liên quan đến việc quản lý bao gồm:

Chiến lược đầu tư sai lầm hoặc kém hiệu quả.
Quy trình phân bổ tài sản thiếu hợp lý, không phù hợp với biến động thị trường.
Thiếu minh bạch trong việc công bố thông tin, NAV, danh mục đầu tư.
Xung đột lợi ích giữa công ty quản lý quỹ và nhà đầu tư cá nhân.

Nếu công ty quản lý quỹ không có năng lực hoặc vận hành thiếu hiệu quả, giá trị đầu tư sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí lỗ dù thị trường đang trong xu hướng tăng.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị chứng chỉ quỹ

Giá trị của một chứng chỉ quỹ không cố định, mà biến động theo nhiều yếu tố nội tại và bên ngoài. Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác hơn khi lựa chọn và theo dõi quỹ đầu tư.

Tình hình kinh tế

Giá trị chứng chỉ quỹ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ bối cảnh kinh tế vĩ mô. Khi nền kinh tế tăng trưởng, các tài sản trong quỹ như cổ phiếu hay trái phiếu thường tăng giá, giúp giá trị tài sản ròng (NAV) của quỹ cũng tăng theo.

Ngược lại, trong thời kỳ khủng hoảng hoặc suy thoái, thị trường tài chính biến động mạnh, giá trị các tài sản có thể giảm sâu, khiến chứng chỉ quỹ mất giá.

Cơ cấu tài sản của quỹ

Danh mục đầu tư của quỹ đóng vai trò then chốt trong việc xác định mức độ sinh lời và rủi ro. Nếu quỹ đầu tư nhiều vào cổ phiếu, tiềm năng sinh lợi có thể cao, nhưng đi kèm là rủi ro lớn hơn.

Trong khi đó, quỹ thiên về trái phiếu hoặc tiền gửi ngân hàng sẽ an toàn hơn nhưng lợi nhuận thường thấp. Việc đa dạng hóa danh mục - kết hợp nhiều loại tài sản - giúp giảm thiểu rủi ro và ổn định hiệu suất đầu tư.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chứng chỉ quỹ

Đội ngũ quản lý quỹ

Hiệu quả của một quỹ phụ thuộc rất lớn vào năng lực của đội ngũ quản lý. Những chuyên gia có kinh nghiệm, chiến lược rõ ràng và khả năng thích ứng với thị trường sẽ giúp quỹ đạt hiệu suất tốt hơn.

Ngược lại, nếu người quản lý đầu tư thiếu chuyên môn hoặc quyết định sai lầm, hiệu quả của quỹ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vì thế, nhà đầu tư nên xem xét kỹ hồ sơ và thành tích của đơn vị quản lý trước khi rót vốn.

Hướng dẫn chọn lựa chứng chỉ quỹ phù hợp

Dưới đây là một số hướng dẫn quan trọng giúp bạn lựa chọn chứng chỉ quỹ phù hợp, đảm bảo tối ưu hóa lợi ích đầu tư và giảm thiểu rủi ro trong quá trình tham gia góp vốn vào quỹ đầu tư.

Các tiêu chí lựa chọn quỹ

Để chọn được chứng chỉ quỹ phù hợp, trước hết bạn cần xác định rõ mục tiêu đầu tư của mình là gì: bạn ưu tiên lợi nhuận cao hay muốn đảm bảo an toàn vốn?

Bên cạnh đó, hãy cân nhắc mức độ rủi ro mà bạn có thể chấp nhận được, cũng như thời gian bạn dự định nắm giữ chứng chỉ quỹ, vì mỗi quỹ có chiến lược và danh mục đầu tư khác nhau phù hợp với từng mục tiêu và khung thời gian.

So sánh giữa các quỹ khác nhau

Trước khi quyết định đầu tư, bạn nên so sánh các quỹ dựa trên một số tiêu chí quan trọng như hiệu suất đầu tư trong quá khứ, phí quản lý, loại quỹ (mở, đóng hay ETFs) và các đặc điểm khác như quy mô quỹ, chính sách phân phối lợi nhuận.

Việc so sánh này giúp bạn lựa chọn được quỹ phù hợp với nhu cầu và phong cách đầu tư của mình, đồng thời tránh những quỹ có chi phí quá cao hoặc hiệu quả không như kỳ vọng.

Đánh giá các báo cáo quỹ

Báo cáo định kỳ của quỹ cung cấp thông tin quan trọng về hiệu suất đầu tư, tình hình tài sản, chiến lược quản lý và các biến động thị trường có ảnh hưởng. Việc thường xuyên theo dõi và đánh giá các báo cáo này giúp bạn hiểu rõ hơn về cách quỹ vận hành, từ đó có thể đưa ra quyết định duy trì hay điều chỉnh danh mục đầu tư phù hợp. Một quỹ có báo cáo minh bạch, chi tiết và được cập nhật đều đặn thường đáng tin cậy hơn.

Kết luận

Đầu tư chứng chỉ quỹ là gì? Đó là một hình thức đầu tư thông minh, giúp bạn vừa an toàn, vừa có tiềm năng sinh lời ổn định nếu biết chọn đúng quỹ và quản lý kỳ vọng hợp lý. Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia tài chính, bạn không cần quá am hiểu thị trường nhưng vẫn có thể tận dụng được những cơ hội đầu tư hấp dẫn.

Hãy bắt đầu với số vốn nhỏ, tìm hiểu kỹ lưỡng và chọn lựa quỹ phù hợp với mục tiêu tài chính của bạn. Chứng chỉ quỹ không chỉ là công cụ đầu tư, mà còn là cánh cửa mở ra sự ổn định tài chính dài hạn.

Vietcap là một trong những công ty dịch vụ tài chính hàng đầu Việt Nam, giúp khách hàng đầu tư và phát triển thịnh vượng. Chúng tôi chuyên tư vấn, cung cấp các giải pháp tài chính cho khách hàng cá nhân và khách hàng tổ chức.

Những đặc quyền vô cùng hấp dẫn và thú vị chỉ dành riêng cho khách hàng khách cá nhân khi mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại Vietcap:

- Miễn phí tư vấn từ các tư vấn viên chuyên nghiệp và tận tâm

- Miễn phí trải nghiệm trên những nền tảng ổn định của Vietcap

- Nhận các báo cáo phân tích chuyên sâu theo danh mục đầu tư

MỞ TÀI KHOẢN NGAY hôm nay và bắt đầu hành trình đầu tư của bạn.