Tổ chức bảo lãnh phát hành (Underwriter) là gì? Vai trò của họ trong IPO?

Trong một thương vụ IPO, tổ chức bảo lãnh phát hành là cầu nối giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư, đảm bảo tuân thủ pháp luật, phân phối hiệu quả và định giá hợp lý. Nắm vững khái niệm, cấu trúc, nhiệm vụ cốt lõi và tiêu chí chọn đơn vị bảo lãnh giúp doanh nghiệp tối ưu huy động vốn và giúp nhà đầu tư đánh giá khách quan chất lượng một thương vụ IPO.

Hãy cùng Vietcap tìm hiểu các nội dung này trong bài viết sau đây.

Mục lục:

1. Khái niệm Bảo lãnh phát hành và Tổ chức bảo lãnh phát hành (TCBLPH)

2. Các chủ thể tham gia bảo lãnh phát hành

3. Nhiệm vụ của tổ chức bảo lãnh phát hành

4. Tiêu chí lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành

Khoản 31 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định: Bảo lãnh phát hành chứng khoán là việc cam kết với tổ chức phát hành nhận mua một phần hoặc toàn bộ chứng khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua số chứng khoán còn lại chưa được phân phối hết hoặc cố gắng tối đa để phân phối số chứng khoán cần phát hành của tổ chức phát hành.

Khoản 19 Điều 3 Nghị định 155/2020/NĐ-CP quy định: Tổ chức bảo lãnh phát hành là tổ chức thực hiện bảo lãnh phát hành chứng khoán cho đợt phát hành chứng khoán của tổ chức phát hành theo quy định.

- Tổ chức bảo lãnh phát hành (Underwriter)

Tổ chức bảo lãnh phát hành là tổ chức tài chính thực hiện việc đánh giá và đảm nhận rủi ro (ở mức độ khác nhau) gắn liền với một đợt phát hành chứng khoán, làm cầu nối giữa tổ chức phát hành và nhà đầu tư và được hưởng một khoản phí nhất định; thông qua đó hỗ trợ tổ chức phát hành trong quá trình chào bán và phân phối chứng khoán tới nhà đầu tư.

- Tổ hợp bảo lãnh phát hành (Syndicate Underwriter)

Các tổ chức bảo lãnh phát hành có thể được tập hợp lại và lập ra một nhóm, hay tổ hợp bảo lãnh phát hành để việc phân phối chứng khoán được tiến hành nhanh chóng và có hiệu quả hơn, đặc biệt trong trường hợp số lượng chứng khoán cần phát hành lớn vượt quá khả năng của một tổ chức bảo lãnh phát hành.

Tổ chức bảo lãnh chính (lead underwriter) do doanh nghiệp lựa chọn. Đơn vị này chịu trách nhiệm lớn nhất, đại diện tổ hợp xử lý các vấn đề liên quan đến phân phối. Tổ chức bảo lãnh phát hành chính chịu trách nhiệm lớn nhất trong nhóm, thay mặt các tổ chức bảo lãnh phát hành thành viên trong tổ hợp để giải quyết các vấn đề liên quan tới đợt phân phối chứng khoán. 

- Nhóm đại lý phân phối (Selling/Distribution Group)

Nhóm đại lý phân phối bao gồm nhiều thành phần, như các công ty chứng khoán và tổ chức tài chính khác. Họ giúp phân phối chứng khoán do tổ chức bảo lãnh phát hành chính phân chia. Đại lý phân phối không chịu các rủi ro nếu đợt phát hành không thành công.

3.1. Phân tích và đánh giá khả năng phát hành

- Thẩm định toàn diện về pháp lý, tài chính, vận hành, thuế và quản trị rủi ro.

- Rà soát chất lượng số liệu kế toán, các cam kết/hợp đồng trọng yếu và các yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp.

- Đánh giá mô hình kinh doanh, quy mô thị trường, vị thế cạnh tranh, biên lợi nhuận và động lực tăng trưởng.

- So sánh với chuẩn là các công ty cùng ngành trong nước/quốc tế, từ đó đề xuất khung định giá hợp lý (P/E, P/B, DCF,…) gắn với kịch bản huy động vốn và mục tiêu sau phát hành.

3.2. Chuẩn bị hồ sơ xin phép phát hành

- Phối hợp soạn thảo bản cáo bạch, thông tin tóm tắt, hợp đồng bảo lãnh phát hành và các tài liệu pháp lý liên quan.

- Chuẩn hóa thuyết minh tài chính, rủi ro trọng yếu, mục đích sử dụng vốn, kế hoạch niêm yết/đăng ký giao dịch.

- Làm đầu mối làm việc với cơ quan quản lý, sở giao dịch, kiểm toán, tư vấn pháp lý.

- Theo dõi tiến độ chấp thuận và kịp thời bổ sung/giải trình theo yêu cầu.

3.3. Tiếp thị và phân phối cổ phiếu

- Tổ chức roadshow (chuỗi gặp gỡ nhà đầu tư) để truyền tải luận điểm đầu tư nhất quán. Ghi nhận phản hồi từ nhà đầu tư để phục vụ bước dựng sổ.

- Ấn định giá chào bán và phương án phân bổ: cân bằng mục tiêu huy động, chi phí vốn, thanh khoản sau IPO.

- Phân bổ cổ phiếu: minh bạch, công khai, ưu tiên nhà đầu tư dài hạn và chiến lược.

- Vận hành mạng lưới phân phối: phân chia hạn mức theo thế mạnh khách hàng, địa lý, phân khúc, theo dõi tuân thủ thời hạn, quy trình đặt mua, phong tỏa và thanh toán.

3.4. Bình ổn và điều hòa thị trường

- Triển khai cơ chế bình ổn giá trong thời hạn cho phép nhằm hạn chế biến động bất thường ngay sau khi giao dịch.

- Theo dõi sổ lệnh và thị trường để can thiệp hợp lý.

- Duy trì thông tin hai chiều với doanh nghiệp và thị trường: lịch công bố, thực hiện và duy trì nghiên cứu phân tích để tăng tính minh bạch và củng cố niềm tin nhà đầu tư.

 4. Tiêu chí lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành

- Uy tín & danh tiếng: Đánh giá vị thế thị trường, lịch sử tuân thủ và mức độ tín nhiệm của nhà đầu tư tổ chức đối với TCBLPH. Ưu tiên đối tác có kỷ luật định giá rõ, quy trình kiểm soát rủi ro chặt chẽ và hồ sơ pháp lý “sạch”, vì các yếu tố này thường gắn với tỷ lệ hoàn tất cao và biến động sau niêm yết thấp.

- Khả năng dựng sổ & định giá: Xem năng lực thiết lập dải giá, chất lượng dữ liệu nhu cầu từ phía nhà đầu tư. Ưu tiên đơn vị chứng minh được độ dày kinh nghiệp trong thực hiện sổ lệnh, cân bằng mục tiêu huy động vốn với nhu cầu thực tế từ thị trường.

- Mạng lưới phân phối: Kiểm tra bề rộng và sâu tệp khách hàng theo kênh (tổ chức, cá nhân), khu vực và ngành. Ưu tiên liên danh có phân công kênh bán rõ ràng để tối đa việc phân phối cổ phiếu, giảm rủi ro tập trung và tăng xác suất phân bổ cho cổ đông dài hạn.

- Độ phủ nghiên cứu & quan hệ nhà đầu tư (IR): Khả năng cung cấp khởi tạo báo cáo phân tích đúng hạn, duy trì cập nhật và tổ chức hoạt động IR sau IPO. Ưu tiên TCBLPH có sức ảnh hưởng với nhà đầu tư, vì điều này giúp duy trì sự quan tâm của thị trường.

- Mức độ am hiểu ngành & tệp nhà đầu tư mục tiêu: Đội ngũ phụ trách ngành dày dặn kinh nghiệm, có hiểu biết về chu kỳ và chỉ số then chốt trong mô hình kinh doanh của doanh nghiệp. Ưu tiên đơn vị có các thương vụ tương tự và mạng lưới trùng với hồ sơ nhà đầu tư mà doanh nghiệp mong muốn thu hút (dài hạn, theo tăng trưởng, theo giá trị…).

Kết luận

Tổ chức bảo lãnh phát hành không chỉ là “đơn vị bán hàng” của một đợt IPO mà còn là đối tác về cấu trúc giao dịch, định giá và quản trị rủi ro thị trường. Một tổ chức bảo lãnh phát hành có uy tín, năng lực bookbuilding bài bản, mạng lưới phân phối sâu rộng và cơ chế bình ổn hiệu quả sẽ giúp tối đa xác suất phân phối thành công, hạn chế biến động bất thường và nâng cao tính bền vững của giá cổ phiếu sau. Đối với doanh nghiệp, đó là điều kiện tiên quyết để huy động vốn với chi phí hợp lý; đối với nhà đầu tư, đó là tín hiệu quan trọng để đánh giá chất lượng thương vụ và đưa ra quyết định tham gia một cách kỷ luật và thông tin đầy đủ.

Để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả, nhà đầu tư nên thường xuyên cập nhật kiến thức tài chính, theo dõi thị trường và tham khảo ý kiến chuyên gia. Bài viết này được chuẩn bị cho mục đích cung cấp thông tin chung cho nhà đầu tư, có tính chất tham khảo, không mang tính khuyến nghị mua bán bất kỳ loại chứng khoán nào. Nếu có bất kỳ đóng góp hay thắc mắc nào, nhà đầu tư có thể gửi nội dung qua: support.digital@vietcap.com.vn 

Vietcap là một trong những công ty dịch vụ tài chính hàng đầu Việt Nam, giúp khách hàng đầu tư và phát triển thịnh vượng. 

Chúng tôi chuyên tư vấn, cung cấp các giải pháp tài chính cho khách hàng cá nhân và khách hàng tổ chức. Những đặc quyền vô cùng hấp dẫn và thú vị chỉ dành riêng cho khách hàng cá nhân khi mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại Vietcap:

- Miễn phí tư vấn từ các tư vấn viên chuyên nghiệp và tận tâm

- Miễn phí trải nghiệm trên những nền tảng ổn định của Vietcap

- Nhận các báo cáo phân tích chuyên sâu theo danh mục đầu tư

MỞ TÀI KHOẢN NGAY hôm nay và bắt đầu hành trình đầu tư của bạn.

Powered by Froala Editor