ROIC là gì? Công thức tính và Ý nghĩa của chỉ số ROIC

Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn khi đầu tư và tài chính doanh nghiệp giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác. Một trong những chỉ số quan trọng phản ánh năng lực sinh lời trên phần vốn đầu tư của doanh nghiệp chính là chỉ số ROIC. Khác với những chỉ số lợi nhuận thông thường, ROIC cung cấp góc nhìn sâu sắc hơn về khả năng tạo giá trị từ nguồn vốn mà doanh nghiệp đang sử dụng. Vậy cụ thể ROIC là gì, công thức tính ra sao và tại sao chỉ số này lại có ý nghĩa quan trọng đến vậy đối với các nhà đầu tư? Hãy cùng Vietcap tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Chỉ số ROIC là gì?

ROIC (Return on Invested Capital) hay còn gọi là tỷ suất sinh lời trên vốn đầu tư, là một chỉ số tài chính phản ánh mức độ tạo ra lợi nhuận hiệu quả từ phần vốn trực tiếp sử dụng của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh. Đây là một trong những công cụ quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lợi của doanh nghiệp trên mỗi đồng vốn để mở rộng, duy trì hoặc phát triển hoạt động.

ROIC thường được thể hiện dưới dạng phần trăm, nó cho biết mức lợi nhuận mà công ty tạo ra so với tổng vốn đầu tư thực tế. Tổng vốn đầu tư thực tế là phần vốn đến từ tất cả cổ đông và chủ nợ, đã được trừ đi các khoản tiền mặt dư thừa không dùng cho hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Không giống như những chỉ số khác chỉ đo lường lợi nhuận đơn thuần, ROIC còn giúp nhà đầu tư đánh giá chất lượng quản trị vốn để tạo ra giá trị gia tăng. Khi so sánh ROIC với chi phí sử dụng vốn (WACC), nhà đầu tư có thể xác định xem doanh nghiệp đang thực sự tạo ra giá trị vượt trội hay chỉ đang “tiêu hao vốn”.

Ví dụ: Nếu một doanh nghiệp sử dụng 100 tỷ đồng vốn để đầu tư vào các tài sản phục vụ sản xuất và tạo ra lợi nhuận ròng 10 tỷ đồng sau thuế trong năm. Khi đó ROIC của doanh nghiệp đó là 10%, tức là mỗi 100 đồng vốn đầu tư tạo ra 10 đồng lợi nhuận.

ROIC giúp nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp có tạo ra giá trị gia tăng từ lượng vốn

Ưu điểm và hạn chế của chỉ số ROIC

ROIC không đơn thuần là một thước đo tài chính, mà còn là công cụ chiến lược giúp đánh giá mức độ hiệu quả trong việc sử dụng vốn đầu tư để tạo ra giá trị bền vững cho doanh nghiệp. Khi được sử dụng đúng cách, chỉ số ROIC trở thành kim chỉ nam cho cả nhà đầu tư lẫn ban lãnh đạo trong việc xác định năng lực sinh lời thực sự của tổ chức. Dưới đây là ưu nhược điểm của chỉ số tài chính này:

Ưu điểm của chỉ số ROIC

ROIC cho phép nhà đầu tư dễ dàng đối chiếu mức độ sinh lời của các công ty hoạt động trong cùng lĩnh vực. Đây là cơ sở so sánh hiệu quả tài chính giữa các doanh nghiệp cùng ngành, giúp nhà đầu tư lọc ra những doanh nghiệp thực sự vận hành hiệu quả.
Chỉ số ROIC thể hiện cách doanh nghiệp sử dụng vốn đầu tư để tạo ra lợi nhuận, cách tối ưu hóa nguồn lực, chiến lược đầu tư và kiểm soát chi phí. Với nhà đầu tư dài hạn, đây là một tiêu chí đánh giá quan trọng về năng lực quản trị doanh nghiệp.
Dù ROIC không trực tiếp xuất hiện trong mô hình định giá P/E nhưng lại có tác động gián tiếp. Một doanh nghiệp có ROIC cao thường có khả năng duy trì lợi nhuận bền vững, từ đó làm tăng kỳ vọng của thị trường và dẫn đến mức định giá P/E cao hơn.

Hạn chế khi sử dụng ROIC

ROIC không trực tiếp tính đến mức độ vay nợ của doanh nghiệp, không phản ánh tác động của đòn bẩy tài chính.
ROIC không phân biệt thời gian hoàn vốn của các dự án, thiếu yếu tố thời gian trong đánh giá hiệu suất đầu tư
Không phù hợp để sử dụng khi so sánh giữa các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực khác nhau vì có thể dẫn đến nhận định sai lệch.
Có thể bị ảnh hưởng bởi kỹ thuật kế toán
ROIC chịu tác động từ các chính sách kế toán mà doanh nghiệp lựa chọn như thời gian khấu hao tài sản, cách ghi nhận chi phí đầu tư, phân loại tài sản hoạt động.

ROIC dễ bị tác động từ các chính sách kế toán của doanh nghiệp

Công thức tính chỉ số ROIC

Chỉ số ROIC được tính bằng cách lấy phần lợi nhuận thực tế mà doanh nghiệp tạo ra từ hoạt động kinh doanh sau khi nộp thuế, chia cho tổng vốn đầu tư mà công ty đã sử dụng để vận hành. Cụ thể:

ROIC = Lợi nhuận hoạt động sau thuế (NOPAT)/tổng vốn đầu tư.

Trong đó:

NOPAT (Net Operating Profit After Tax): Đây là phần lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp, sau khi đã trừ đi các khoản thuế liên quan. NOPAT không bao gồm thu nhập từ hoạt động tài chính hay các khoản từ hoạt động sản xuất – kinh doanh chính bất thường.
Tổng vốn đầu tư (Invested Capital): Là tổng số vốn mà doanh nghiệp đã sử dụng để tài trợ cho hoạt động kinh doanh, bao gồm cả nguồn vốn từ cổ đông và các khoản nợ vay dài hạn.

Công thức tính chỉ số ROIC

Ý nghĩa của chỉ số ROIC

ROIC là một trong những chỉ số tài chính có giá trị phân tích cao, đặc biệt hữu ích đối với nhà đầu tư, ban lãnh đạo doanh nghiệp và các tổ chức quản lý danh mục. Cụ thể:

Ý nghĩa với quỹ đầu tư và phân tích danh mục

Nhiều quỹ đầu tư chuyên nghiệp sử dụng ROIC như một chỉ báo cốt lõi để xây dựng chiến lược đầu tư dài hạn. Nhờ khả năng đánh giá chất lượng lợi nhuận trên vốn thực tế, ROIC giúp xác định đâu là doanh nghiệp có tiềm năng mở rộng thị phần, tăng tỷ suất lợi nhuận và tạo dòng tiền ổn định.

Ý nghĩa với nhà đầu tư cá nhân và tổ chức

ROIC cho biết mỗi đồng vốn được đầu tư vào hoạt động kinh doanh tạo ra bao nhiêu lợi nhuận, đánh giá doanh nghiệp có đang sử dụng vốn thông minh và hiệu quả không.
Khi ROIC ổn định và cao hơn WACC (chi phí sử dụng vốn), điều đó cho thấy doanh nghiệp có khả năng tạo ra giá trị vượt trội. Ngược lại, nếu ROIC thấp hơn WACC, doanh nghiệp đang làm hao hụt giá trị cổ đông, bất kể tốc độ tăng trưởng doanh thu.
Trong quá trình lựa chọn cổ phiếu, nhà đầu tư thường dùng ROIC để định giá cổ phiếu tiềm năng, lọc ra những công ty có kết quả tài chính tốt, duy trì được tỷ lệ sinh lời bền vững qua thời gian.

ROIC giúp nhà đầu tư nhận diện các cổ phiếu tiềm năng, có thể sinh lời bền vững

Theo dõi:

ROIC ảnh hưởng đến dòng tiền của doanh nghiệp ra sao?

Dòng tiền là “mạch máu” của doanh nghiệp, phản ánh khả năng tạo ra tiền mặt từ hoạt động kinh doanh, đồng thời là chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe tài chính thực sự. Chỉ số này không chỉ đo lường hiệu quả sử dụng vốn mà còn góp phần định hình dòng tiền hiện tại và tương lai của công ty. Dưới đây là ý nghĩa của ROIC với dòng tiền của doanh nghiệp:

Mối quan hệ giữa ROIC và dòng tiền

Khi ROIC cao tức doanh nghiệp đang tạo ra lợi nhuận vượt trội so với phần vốn bỏ ra, đang tạo ra dòng tiền tự do dồi dào.
Khi ROIC thấp tức doanh nghiệp có thể vẫn đang hoạt động và tăng trưởng về doanh thu nhưng lại không tạo ra đủ lợi nhuận trên mỗi đồng vốn đầu tư. Điều này làm giảm dòng tiền thuần, tăng áp lực vay nợ hoặc phát hành thêm vốn.

Thông qua chỉ số ROIC, nhà đầu tư có thể đánh giá được khả năng sử dụng dòng tiền của doanh nghiệp

Tác động đến báo cáo tài chính và kế hoạch đầu tư

Trên báo cáo thu nhập: Một ROIC hiệu quả thường dẫn đến lợi nhuận sau thuế (NOPAT) tăng trưởng đều, hỗ trợ chỉ tiêu EPS và lợi nhuận giữ lại.
Trên bảng cân đối kế toán: Khi tạo ra dòng tiền tốt, công ty có thể giảm nợ hoặc tăng vốn chủ sở hữu, cải thiện các chỉ số thanh khoản và giảm rủi ro tài chính.
Đối với kế hoạch đầu tư: ROIC cao giúp ban lãnh đạo tự tin hơn khi mở rộng quy mô, đầu tư vào các dự án mới hoặc khi muốn thâm nhập thị trường khác.

ROIC không thể tách rời khỏi dòng tiền dài hạn

Mặc dù ROIC là chỉ số định kỳ (thường tính theo năm) nhưng tác động của nó mang tính dài hạn. Một doanh nghiệp có ROIC liên tục cao qua nhiều năm thường xây dựng được đệm tài chính vững chắc, ít phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài. Từ đó họ nâng cao khả năng chống chịu với biến động thị trường và duy trì tăng trưởng bền vững.

Doanh nghiệp có ROIC cao nhiều năm sẽ ít phụ thuộc vào biến động thị trường

Chỉ số ROIC không chỉ là thước đo hiệu quả hoạt động tài chính, mà còn là công cụ phản ánh năng lực quản trị và chiến lược sử dụng vốn của doanh nghiệp. Khi ROIC cao và ổn định sẽ thể hiện doanh nghiệp đang tạo ra giá trị thực sự vượt trên chi phí vốn – điều mà các nhà đầu tư thông minh luôn tìm kiếm để đầu tư dài hạn.

Vietcap không chỉ là công ty dịch vụ tài chính hàng đầu mà còn là người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình đầu tư của bạn. Chúng tôi cung cấp các giải pháp phù hợp cho cả cá nhân và tổ chức, giúp bạn phát triển tài chính một cách chiến lược.

Ưu đãi độc quyền dành riêng cho khách hàng cá nhân khi mở tài khoản tại Vietcap gồm có: