IPO không chỉ là một sự kiện huy động vốn mà còn là một quy trình pháp lý, nghiệp vụ với chuẩn mực minh bạch, công bằng và trách nhiệm công bố thông tin nghiêm ngặt. Ở đó, doanh nghiệp phải chứng minh năng lực quản trị, độ tin cậy của thông tin và tính hợp lý của phương án phân phối. Từ góc nhìn nhà đầu tư cá nhân, cách tiếp cận hiệu quả không dừng lại ở mức “giá và khối lượng chào bán”, mà cần hiểu cách vận hành của toàn bộ tiến trình gồm: chuẩn bị hồ sơ, công bố, phân phối, báo cáo kết quả, và các thủ tục sau. Việc nắm bắt cấu trúc này giúp nhà đầu tư theo dõi được quy trình, đánh giá chính xác hơn tiềm năng cũng như mức độ rủi ro của một thương vụ IPO.
Hãy cùng Vietcap tìm hiểu nội dung này qua bài viết sau đây.
Mục lục:
1. Giai đoạn chuẩn bị
1.1. Doanh nghiệp lựa chọn Tổ chức bảo lãnh phát hành (TCBLPH)
1.2. Chuẩn bị hồ sơ đăng ký chào bán
2. Giai đoạn xét duyệt: Nộp hồ sơ đăng ký chào bán tới Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN)
3. Giai đoạn thực hiện
3.1. Công bố thông tin và triển khai đợt chào bán
3.2. Phân phối chứng khoán
3.3. Báo cáo và công bố thông tin về kết quả chào bán
4. Lưu ý về việc lưu ký chứng khoán và niêm yết/đăng ký giao dịch sau IPO
1. Giai đoạn chuẩn bị
1.1. Doanh nghiệp lựa chọn Tổ chức bảo lãnh phát hành (TCBLPH)
Theo thông lệ và quy định từng quốc gia, doanh nghiệp thường lựa chọn ngân hàng đầu tư/công ty chứng khoán hoặc liên danh bảo lãnh phát hành làm đơn vị triển khai chào bán chứng khoán ra công chúng. Các định chế tài chính này có chuyên môn sâu về tài chính–chứng khoán, giúp TCPH chuẩn bị hồ sơ và tổ chức chào bán một cách bài bản, chính xác. Đồng thời, điều này cũng giúp nhà đầu tư tiếp cận với mức giá chào bán hợp lý hơn qua cơ chế thẩm định và trách nhiệm pháp lý của TCBLPH.
Trong vai trò trung gian, TCBLPH tham gia đầy đủ quy trình của một đợt chào bán chứng khoán ra công chúng và chịu trách nhiệm liên đới với các bên liên quan. Năng lực chuyên môn, chất lượng thực thi và uy tín sẵn có của TCBLPH là những yếu tố quyết định mức độ thành công của một đợt chào bán.
1.2. Chuẩn bị hồ sơ đăng ký chào bán
TCBLPH phối hợp với TCPH lập hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng theo quy định pháp luật. Trong đó, tài liệu quan trọng nhất là bản cáo bạch.
Bản cáo bạch là tài liệu cung cấp những thông tin xác thực, trung thực của TCPH liên quan đến việc chào bán chứng khoán ra công chúng. Bản cáo bạch bao gồm nhiều tài liệu quan trọng, trong đó có các nội dung cơ bản như sau:
- Cơ cấu tổ chức, quản trị và bộ máy quản lý của TCPH
- Kết quả hoạt động kinh doanh
- Tình hình tài chính
- Thông tin về cổ đông sáng lập, cổ đông lớn, thành viên HĐQT, ban kiểm soát, ban tổng giám đốc, kế toán trưởng
- Thông tin đợt chào bán: loại cổ phiếu, mệnh giá, số lượng chào bán, giá chào bán, phương thức phân phối,…
- Mục đích chào bán và kế hoạch sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán
- Các nội dung khác theo quy định của pháp luật.
2. Giai đoạn xét duyệt: Nộp hồ sơ đăng ký chào bán tới Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN)
Sau khi hoàn thiện hồ sơ, TCPH nộp hồ sơ đăng ký chào bán tới UBCKNN.
UBCKNN kiểm tra tính hợp lệ hồ sơ và yêu cầu TCPH sửa đổi, bổ sung các nội dung còn thiếu, chưa phù hợp. TCPH cần sửa đổi, bổ sung hồ sơ trong thời hạn quy định.
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, UBCKNN phải cấp Giấy chứng nhận đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng cho TCPH.
3. Giai đoạn thực hiện
3.1. Công bố thông tin về đợt chào bán
Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày Giấy chứng nhận đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng có hiệu lực, TCPH đăng ký chào bán phải công bố Bản thông báo phát hành trên 1 tờ báo điện tử hoặc báo in trong 3 số liên tiếp và công bố thông tin trên trang thông tin điện tử của TCPH và Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK).
Bản cáo bạch chính thức phải được đồng thời đăng tải trên trang thông tin điện tử của TCPH và SGDCK.
3.2. Phân phối chứng khoán
Trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày Giấy chứng nhận đăng ký chào bán có hiệu lực, TCPH phải hoàn tất việc phân phối chứng khoán. Quá trình phân phối được thực hiện theo nguyên tắc công bằng, công khai, bảo đảm mọi nhà đầu tư đủ điều kiện đều có cơ hội tiếp cận.
Việc nhận đăng ký mua chỉ tiến hành sau khi nhà đầu tư đã được tiếp cận Bản cáo bạch trong hồ sơ đăng ký chào bán. Toàn bộ tiền mua chứng khoán phải được chuyển vào tài khoản phong tỏa mở tại ngân hàng và được giữ phong tỏa cho đến khi đợt chào bán hoàn tất và báo cáo UBCKNN theo quy định.
Phân phối chứng khoán gồm 3 bước cơ bản sau:
- Đăng ký đặt mua và đặt cọc
- Phân bổ cổ phiếu dựa trên kết quả đăng ký
- Nhà đầu tư thực hiện thanh toán
3.3. Báo cáo và công bố thông tin về kết quả chào bán
Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày kết thúc đợt chào bán, TCPH hoặc TCBLPH đăng ký chào bán phải gửi Báo cáo kết quả đợt chào bán kèm theo xác nhận của ngân hàng nơi mở tài khoản phong tỏa về số tiền thu được từ đợt chào bán cho UBCKNN và công bố thông tin trên trang thông tin điện tử của TCPH, SGDCK về kết quả đợt chào bán.
Sau khi có thông báo nhận được báo cáo kết quả đợt chào bán của UBCKNN, TCPH được yêu cầu giải tỏa số tiền thu được từ đợt chào bán.
4. Lưu ý về việc lưu ký chứng khoán và niêm yết/đăng ký giao dịch sau IPO
Một số nhà đầu tư thường hiểu nhầm rằng có thể giao dịch cổ phiếu ngay sau khi hoàn tất IPO. Tuy nhiên, IPO và giao dịch cổ phiếu tại SGDCK là hai quy trình độc lập. Để giao dịch được cổ phiếu trên sàn, TCPH còn cần phải thực hiện 2 nội dung sau:
- Thực hiện đăng ký, lưu ký chứng khoán tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC).
- Thực hiện niêm yết/đăng ký giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán (HOSE, HNX).
Khi thủ tục niêm yết/đăng ký giao dịch hoàn tất, TCPH sẽ đăng ký “ngày giao dịch đầu tiên” cho cổ phiếu. Đến thời điểm này, cổ phiếu IPO mới chính thức được phép giao dịch trên sàn. Đây là lý do vì sao cổ phiếu không thể giao dịch ngay lập tức ngay sau khi quá trình IPO kết thúc.
Kết luận
Có thể thấy, quy trình IPO tại Việt Nam là một quá trình nhiều giai đoạn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ chặt chẽ quy định pháp luật. Khi được thực hiện bài bản, IPO giúp doanh nghiệp huy động vốn hiệu quả, củng cố uy tín và nâng cao chuẩn mực công bố thông tin tài chính. Đây là nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng vào thị trường vốn. Nhà đầu tư nên theo dõi các thông báo chính thức của doanh nghiệp, CTCK và SGDCK để đối chiếu với mốc pháp lý quy định, chủ động chuẩn bị dòng tiền và kỳ vọng giao dịch một cách an toàn, đúng hạn.
Để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả, nhà đầu tư nên thường xuyên cập nhật kiến thức tài chính, theo dõi thị trường và tham khảo ý kiến chuyên gia. Bài viết này được chuẩn bị cho mục đích cung cấp thông tin chung cho nhà đầu tư, có tính chất tham khảo, không mang tính khuyến nghị mua bán bất kỳ loại chứng khoán nào. Nếu có bất kỳ đóng góp hay thắc mắc nào, nhà đầu tư có thể gửi nội dung qua: support.digital@vietcap.com.vn
Vietcap là một trong những công ty dịch vụ tài chính hàng đầu Việt Nam, giúp khách hàng đầu tư và phát triển thịnh vượng.
Chúng tôi chuyên tư vấn, cung cấp các giải pháp tài chính cho khách hàng cá nhân và khách hàng tổ chức. Những đặc quyền vô cùng hấp dẫn và thú vị chỉ dành riêng cho khách hàng cá nhân khi mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại Vietcap:
- Miễn phí tư vấn từ các tư vấn viên chuyên nghiệp và tận tâm
- Miễn phí trải nghiệm trên những nền tảng ổn định của Vietcap
- Nhận các báo cáo phân tích chuyên sâu theo danh mục đầu tư
MỞ TÀI KHOẢN NGAY hôm nay và bắt đầu hành trình đầu tư của bạn.
Powered by Froala Editor
