Bản cáo bạch IPO (Prospectus) là gì?

Khi một doanh nghiệp chuẩn bị niêm yết cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), nhà đầu tư sẽ thấy một tài liệu dày hàng trăm trang được gọi là Bản cáo bạch (Prospectus). Đây không chỉ là tài liệu thủ tục mà là nguồn thông tin chính thức, đầy đủ và minh bạch nhất giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro, cơ hội, và tiềm năng của doanh nghiệp.

Hãy cùng Vietcap tìm hiểu nội dung này trong bài viết sau.

Mục lục

1. Bản cáo bạch IPO là gì?

2. Nội dung của Bản cáo bạch IPO

3. Cách đọc Bản cáo bạch IPO hiệu quả

1. Bản cáo bạch IPO là gì?

Theo Khoản 23, Điều 4 Luật Chứng khoán 2019, Bản cáo bạch là tài liệu hoặc dữ liệu điện tử công khai những thông tin chính xác, trung thực, khách quan liên quan đến việc chào bán hoặc niêm yết chứng khoán của tổ chức phát hành.

Theo Điều 19 Luật Chứng khoán 2019 và Điều 11 Nghị định 155/2020/NĐ-CP, Bản cáo bạch là tài liệu bắt buộc trong hồ sơ đăng ký chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng.

Yêu cầu về bản cáo bạch đối với đợt chào bán nhằm phục vụ ba mục tiêu chính:

- Bảo vệ nhà đầu tư cá nhân: chỉ những chứng khoán có chất lượng, do các doanh nghiệp có nền tảng tài chính lành mạnh và triển vọng tăng trưởng rõ ràng mới nên được chào bán ra thị trường. Điều này giúp giảm rủi ro “mua nhầm” các cổ phiếu không tốt đối với nhà đầu tư cá nhân.

- Thu hẹp bất cân xứng thông tin: vì doanh nghiệp lần đầu ra công chúng thường ít được biết đến, bản cáo bạch sẽ giúp nhà đầu tư có dữ liệu chuẩn để tự đánh giá và ra quyết định phù hợp với khẩu vị rủi ro.

- Củng cố niềm tin thị trường: việc duy trì chuẩn mực chất lượng phát hành ngay từ đầu tạo ấn tượng tích cực về độ minh bạch và kỷ luật, qua đó hỗ trợ thanh khoản, thu hút dòng vốn mới và góp phần kích cầu chứng khoán trong giai đoạn phát triển ban đầu của thị trường.

2. Nội dung của Bản cáo bạch IPO

Theo Phụ lục 01 ban hành kèm theo Thông tư 118/2020/TT-BTC, Bản cáo bạch IPO phải bao gồm các nội dung sau:

- Những người chịu trách nhiệm chính đối với nội dung Bản cáo bạch.

- Các nhân tố rủi ro.

- Các khái niệm.

- Tình hình và đặc điểm của Tổ chức phát hành.

- Kết quả hoạt động kinh doanh, tình hình tài chính và dự kiến kế hoạch.

- Thông tin về cổ đông sáng lập, cổ đông lớn, thành viên Hội đồng quản trị, Kiểm soát viên, Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó Giám đốc), Kế toán trưởng.

- Thông tin về đợt chào bán.

- Mục đích chào bán.

- Kế hoạch sử dụng số tiền thu được từ đợt chào bán.

- Các đối tác liên quan tới đợt chào bán.

- Các thông tin quan trọng khác có thể ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư.

3. Cách đọc Bản cáo bạch IPO hiệu quả

Bước	Phần cần đọc	Cách đọc hiệu quả
1	Tóm tắt thông tin doanh nghiệp và đợt chào bán	- Kiểm tra nhanh thông tin tổ chức phát hành, giá chào bán, số lượng chào bán, đơn vị tư vấn & bảo lãnh phát hành. - So sánh định giá sơ bộ với doanh nghiệp cùng ngành.
2	Các yếu tố rủi ro	- Phân loại rủi ro: kiểm soát được / không kiểm soát được. - Ghi chú các rủi ro có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu hoặc dòng tiền.
3	Tình hình tài chính & kết quả kinh doanh	- Xem 2 năm báo cáo tài chính gần nhất (Bảng CĐKT, KQKD, Lưu chuyển tiền tệ). - So sánh doanh thu, lợi nhuận ròng, ROE, EPS qua các năm. - Kiểm tra dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh (CFO) để đánh giá chất lượng lợi nhuận.
4	Cổ đông lớn & thời gian hạn chế chuyển nhượng (Lock-up)	- Xem cơ cấu sở hữu của cổ đông sáng lập, cổ đông lớn. - Ước lượng số lượng cổ phiếu có thể lưu hành sau lock‑up để đánh giá mức độ áp lực cung.
5	Thông tin đợt chào bán	- Xem loại cổ phiếu, khối lượng chào bán, giá dự kiến, phương thức và lịch trình dự kiến phân phối cổ phiếu. - Kiểm tra nhà đầu tư chiến lược, cam kết nắm giữ và các điều kiện chuyển nhượng. - Đánh giá tính hợp lý của mức giá chào bán theo các phương pháp định giá và mặt bằng chung của ngành và thị trường.
6	Mục đích & phương án sử dụng vốn huy động	- Kiểm tra vốn huy động được sử dụng cho mục đích nào: đầu tư dự án, mở rộng sản xuất - dịch vụ, tăng vốn lưu động,… - Ưu tiên doanh nghiệp có kế hoạch sử dụng vốn cụ thể, thời gian và chỉ tiêu hiệu quả rõ ràng. - Cảnh báo rủi ro nếu phần lớn vốn dùng để trả nợ hoặc tái cơ cấu nợ.
7	Thông tin pháp lý & đối tác liên quan	- Kiểm tra tranh chấp pháp lý, kiện tụng, nghĩa vụ tài chính chưa rõ ràng. - Xem danh sách kiểm toán, tư vấn, bảo lãnh phát hành để đánh giá mức độ uy tín. - Đọc kỹ các sự kiện sau ngày lập báo cáo vì các sự kiện này có thể ảnh hưởng trọng yếu đến mô hình kinh doanh, làm thay đổi mức định giá hợp lý của doanh nghiệp.

Kết luận

Bản cáo bạch IPO là chìa khóa giúp nhà đầu tư hiểu rõ doanh nghiệp từ bên trong, trước khi đưa ra quyết định đầu tư vào cổ phiếu. Đây là bức tranh trung thực và toàn diện nhất về tình hình tài chính, chiến lược phát triển và rủi ro của doanh nghiệp khi thực hiện chào bán cổ phiếu ra công chúng. Phân tích Bản cáo bạch một cách cẩn trọng sẽ hỗ trợ nhà đầu tư kiểm soát rủi ro, nắm bắt thực chất hoạt động và tài chính doanh nghiệp, qua đó thiết kế chiến lược đầu tư dài hạn một cách có cơ sở.

Để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả, nhà đầu tư nên thường xuyên cập nhật kiến thức tài chính, theo dõi thị trường và tham khảo ý kiến chuyên gia. Bài viết này được chuẩn bị cho mục đích cung cấp thông tin chung cho nhà đầu tư, có tính chất tham khảo, không mang tính khuyến nghị mua bán bất kỳ loại chứng khoán nào. Nếu có bất kỳ đóng góp hay thắc mắc nào, nhà đầu tư có thể gửi nội dung qua: support.digital@vietcap.com.vn

Vietcap là một trong những công ty dịch vụ tài chính hàng đầu Việt Nam, giúp khách hàng đầu tư và phát triển thịnh vượng.

Chúng tôi chuyên tư vấn, cung cấp các giải pháp tài chính cho khách hàng cá nhân và khách hàng tổ chức. Những đặc quyền vô cùng hấp dẫn và thú vị chỉ dành riêng cho khách hàng cá nhân khi mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại Vietcap:

- Miễn phí tư vấn từ các tư vấn viên chuyên nghiệp và tận tâm

- Miễn phí trải nghiệm trên những nền tảng ổn định của Vietcap

- Nhận các báo cáo phân tích chuyên sâu theo danh mục đầu tư

MỞ TÀI KHOẢN NGAY hôm nay và bắt đầu hành trình đầu tư của bạn