GRDP là gì? Hiểu đúng về chỉ số đánh giá kinh tế địa phương

GRDP là chỉ số không còn xa lạ với những ai quan tâm đến kinh tế học và các báo cáo tăng trưởng địa phương. Nhưng không phải ai cũng hiểu rõ GRDP là gì, cách tính ra sao và vì sao chỉ số này lại quan trọng đối với từng tỉnh thành. Bài viết sau đây, Vietcap sẽ giúp bạn nắm bắt toàn diện về GRDP - chỉ số phản ánh sức mạnh nội tại của từng địa phương trong bức tranh kinh tế quốc gia. Tham khảo ngay nhé!

GRDP là gì?

GRDP là viết tắt của từ gì? Đây là viết tắt của Gross Regional Domestic Product (Tổng sản phẩm trên địa bàn), là chỉ số phản ánh tổng giá trị gia tăng của các sản phẩm và dịch vụ cuối cùng được tạo ra trong phạm vi hành chính của một tỉnh hoặc thành phố trực thuộc trung ương, trong một khoảng thời gian xác định.

GRDP là gì? Viết tắt của cụm từ Gross Regional Domestic Product

Khác với các chỉ số trung gian hay giá trị lũy kế trong chuỗi sản xuất, GRDP chỉ tập trung vào phần giá trị thực được tạo ra tại giai đoạn cuối cùng của sản phẩm hoặc dịch vụ, loại trừ hoàn toàn yếu tố trùng lặp từ các khâu trung gian.

Chỉ số này chỉ tính đến hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp hoặc cơ sở sản xuất có địa điểm hoạt động nằm trên địa bàn cụ thể của từng tỉnh, thành. GRDP thường được công bố định kỳ theo quý, theo năm hoặc giai đoạn cụ thể (6 tháng, 9 tháng), nhằm phục vụ cho công tác đánh giá hiệu quả kinh tế vùng.

Ý nghĩa và vai trò của chỉ số GRDP

GRDP là gì? GRDP (Tổng sản phẩm trên địa bàn) là chỉ tiêu kinh tế đo lường tổng giá trị gia tăng của hàng hóa và dịch vụ được tạo ra trên phạm vi một tỉnh hoặc thành phố trong một thời kỳ nhất định. Về cơ bản, GRDP được tính bằng tổng giá trị gia tăng của tất cả các ngành kinh tế cộng với thuế sản phẩm và trừ đi trợ cấp sản phẩm..

Chỉ số này đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ các nhà quản lý và chuyên gia hoạch định chính sách đưa ra các quyết định kinh tế phù hợp. Nhờ GRDP, các địa phương có thể theo dõi sự tăng trưởng theo thời gian, phát hiện những điểm nghẽn hoặc xu hướng bất ổn để kịp thời điều chỉnh chiến lược phát triển, từ phân bổ ngân sách, định hướng đầu tư công, đến cải thiện chất lượng dịch vụ công và phát triển ngành nghề trọng điểm.

Chỉ số GRDP là gì? GRDP phản ánh rõ nét sức khỏe kinh tế của một địa phương

Bên cạnh đó, GRDP còn đóng vai trò như “mắt xích” trong hệ thống giám sát kinh tế quốc gia. Mặc dù chỉ tập trung vào một tỉnh hoặc thành phố cụ thể, nhưng khi tổng hợp lại, các chỉ số GRDP là một nguồn thông tin tham khảo quan trọng để trung ương đánh giá đóng góp của các vùng miền. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tổng GRDP của 34 tỉnh, thành phố không bằng GDP cả nước do có sự chênh lệch trong phương pháp thống kê và việc tính trùng hoạt động của các doanh nghiệp lớn ở nhiều địa phương. Do đó, các chỉ số này hỗ trợ điều tiết chính sách vĩ mô thay vì tạo thành một phép cộng đơn giản..

Sự khác biệt giữa GRDP và GDP

GRDP và GDP là hai chỉ số kinh tế thường được sử dụng trong các báo cáo tăng trưởng, tuy nhiên không ít người vẫn nhầm lẫn do tên gọi và cách đo lường có phần tương đồng. Để hiểu rõ bản chất và phân biệt hai khái niệm này, bạn cần xem xét theo các tiêu chí cụ thể dưới đây:

Tiêu chí	GRDP (Tổng sản phẩm trên địa bàn)	GDP (Tổng sản phẩm quốc nội)
Phạm vi đo lường	Ghi nhận hoạt động sản xuất hàng hóa và dịch vụ cuối cùng trong phạm vi một tỉnh hoặc thành phố	Phản ánh tổng giá trị sản phẩm và dịch vụ trong toàn bộ lãnh thổ quốc gia
Đơn vị áp dụng	Từng địa phương riêng lẻ như tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương	Cả nước, không phân chia theo khu vực địa lý nhỏ
Mục đích sử dụng	So sánh và đánh giá năng lực phát triển kinh tế vùng, hỗ trợ hoạch định chính sách địa phương	Đo lường tốc độ tăng trưởng và quy mô nền kinh tế quốc gia, hỗ trợ điều hành chính sách vĩ mô
Cách tính	GRDP = Tổng giá trị gia tăng + Thuế sản phẩm – Trợ cấp sản phẩm	GDP = Tổng giá trị gia tăng + Thuế sản phẩm - Trợ cấp sản phẩm
Thông tin phản ánh	Là cơ sở để theo dõi sự phát triển của từng khu vực, phản ánh sự phân hóa kinh tế giữa các vùng miền	Là thước đo tổng thể cho sức khỏe nền kinh tế quốc gia tại một thời điểm nhất định

Bảng so sánh sự khác biệt giữa GRDP và GDP

Tóm lại, nếu GDP là bức tranh lớn về nền kinh tế cả nước thì GRDP chính là tấm gương phóng chiếu tình hình phát triển cụ thể ở từng địa phương.

Cách tính GRDP

GRDP có thể được tính toán theo ba phương pháp khác nhau, tùy theo góc nhìn kinh tế mà các nhà thống kê và hoạch định chính sách muốn phân tích. Dưới đây là ba phương pháp được áp dụng phổ biến theo hướng dẫn từ Tổng cục Thống kê:

Cách 1: Phương pháp sản xuất

Đây là cách tiếp cận dựa trên chuỗi giá trị tạo ra trong quá trình sản xuất hàng hóa và dịch vụ. Công thức được sử dụng như sau:

GRDP = GO – IC + Thuế sản phẩm – Trợ cấp sản phẩm

Trong đó:

GO (Gross Output): Tổng giá trị sản xuất của tất cả các ngành kinh tế trong địa phương.
IC (Intermediate Consumption): Chi phí trung gian – tức chi phí mua hàng hóa, dịch vụ đầu vào sử dụng để tạo ra sản phẩm cuối cùng.

Công thức GO – IC cho ra kết quả là Tổng giá trị gia tăng (VA). Để có GRDP theo giá thị trường, cần cộng thêm thuế sản phẩm và trừ đi trợ cấp sản phẩm..

Cách 2: Phương pháp thu nhập

Phương pháp này tập trung vào các yếu tố hình thành thu nhập trong nền kinh tế địa phương, phản ánh GRDP dưới góc độ phân phối lợi ích kinh tế. Công thức gồm:

GRDP = Thu nhập của người lao động + Thặng dư hoạt động + Thu nhập hỗn hợp + Khấu hao tài sản cố định + Thuế sản phẩm – Trợ cấp sản phẩm

Trong đó:

Thu nhập của người lao động: Toàn bộ lương, thưởng và các khoản bảo hiểm trả cho nhân viên.
Thặng dư hoạt động: Lợi nhuận của các công ty, doanh nghiệp.
Thu nhập hỗn hợp: Thu nhập của các hộ kinh doanh gia đình, cá thể.
Khấu hao tài sản cố định: Phần giá trị bị hao mòn của máy móc, nhà xưởng.
Thuế sản phẩm – Trợ cấp sản phẩm: Chênh lệch giữa thuế gián thu (như VAT) và các khoản chính phủ trợ giá.

Phương pháp này làm rõ nguồn gốc hình thành của GRDP từ thu nhập, hỗ trợ phân tích mức sống và năng suất lao động của địa phương.

GRDP có thể được tính theo ba phương pháp khác nhau

Cách 3: Phương pháp sử dụng

Đây là cách tiếp cận theo hướng đầu ra của nền kinh tế, tính GRDP thông qua tổng cầu trong nội địa:

GRDP = Tiêu dùng cuối cùng của Nhà nước + Tiêu dùng của hộ gia đình + Tích lũy tài sản + Chênh lệch xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ

Trong đó:

Tiêu dùng cuối cùng: Bao gồm chi tiêu của Nhà nước và các hộ gia đình cho hàng hóa, dịch vụ.
Tích lũy tài sản: Gồm đầu tư xây dựng, mua sắm tài sản cố định và hàng tồn kho.
Chênh lệch xuất nhập khẩu: Giá trị hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu trừ đi giá trị nhập khẩu.

Lưu ý:Phương pháp này mang tính lý thuyết cao. Trong thực tế, việc thống kê chính xác chênh lệch xuất nhập khẩu của một tỉnh (bao gồm cả giao thương với các tỉnh khác) là cực kỳ phức tạp. Do đó, tại Việt Nam, **phương pháp sản xuất là phương pháp chính** được sử dụng để công bố số liệu GRDP chính thức..

Kết luận

Bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ GRDP là gì, vai trò của chỉ số này trong việc đánh giá sức mạnh kinh tế địa phương. Hy vọng thông tin mang lại cái nhìn toàn diện để bạn theo dõi và phân tích các báo cáo kinh tế một cách chính xác hơn. Vietcap luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn với các báo cáo chuyên sâu và chiến lược đầu tư dựa trên dữ liệu kinh tế vĩ mô và vùng miền. Liên hệ với Vietcap ngay hôm nay để bắt đầu hành trình đầu tư thông minh và bền vững!

Vietcap là một trong những công ty dịch vụ tài chính hàng đầu Việt Nam, giúp khách hàng đầu tư và phát triển thịnh vượng. Chúng tôi chuyên tư vấn, cung cấp các giải pháp tài chính cho khách hàng cá nhân và khách hàng tổ chức.

Những đặc quyền vô cùng hấp dẫn và thú vị chỉ dành riêng cho khách hàng khách cá nhân khi mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại Vietcap: